جذب مخاطب چالش بزرگی حتی برای شبکهها و سرویسهای خبری کشورهای بزرگ است. «اینترنت چمدانی» یکی دیگر از سیاستها برای جذب مخاطب از سوی کشورهای غربی مطرح شده است. در این نوشته به سه موج برای تاثیری گذاری بر مخاطب اشاره شده است. موج اول، شامل ارسال امواج رادیویی و موج دوم همان ارسال امواج تلویزیونی ماهوارهای است و موج سوم اینترنت چمدانی است. اینترنت موج کوتاه هدیهای برای ایرانیان و کشورهای استبداد زده خواهد بود.
سابقه حمایت از ملتهای ستمدیده و به اصطلاح مستضعف به چند هزار سال پیش بر میگردد. کورش بزرگ برای یاری ملتها و مردم لشکر کشی میکرد و انها را از یوغ حاکمان خونریز نجات می داد سیاست حمایت از ملل منجر به این شد در متون یهودیان از کوروش هخامنشی بهعنوان منجی بزرگ قوم یهود یاد شود. این شیوه کمک به ملل ادامه یافت و به سیاست استعماری پرتقالی ها و اسپانیا رسید که در ادامه کشورهای بلژیک، ایتالیا، آلمان، فرانسه، هلند و اروپای غربی سیاست حمایت از ملل عقب مانده تحت استعمار (نوسازی) را در پیش گرفتند، بخشهای بزرگی از جهان در تسلط این کشورها قرار گرفت که اوج استعمار در اختیار بریتانیا قرار گرفت تا کشورهای عقب مانده جهان را متمدن کنند.
سیاست استعماری کشورهای جهان بعد از جنگ جهانی دوم رو به افول گذاشت و جایش را به شیوه حمایتهای پشت پرده و کمکهای مالی و آموزشی و صنعتی واگاهی رسانی داد.
از سال ۱۹۲۰ میلادی رادیو مهمترین پل ارتباطی کشورهای استعماری برای تسلط بر ممالکت جهان بود که هدف از ارسال امواج کمک به آگاهی مردم جهان بود.
رادیو رسانهای است که امواجش سراسر کره زمین را در مینوردد. امواج رادیوهای بینالمللی دردورترین نقاط جهان قابل دریافت است.
هرچند امروزه رادیو های بینالمللی با توجه به رشد ماهوارهها و شبکههای اینترنتی مخاطب خود را از دست دادهاند ولی رادیوهای بینالمللی کشورهای پیشرفته تقریبا بمدت ۷۰ سال مهمترین شبکههای اطلاع رسانی در جهان محسوب میشدند که بیشترین مخاطبانش زبانهای بومی کشورهای استبدادی و جهان سوم بود.
در تحولات صورت گرفته در انقلاب سال ۱۳۵۷ برابر با ۱۹۷۹ ایران که منجر به روی کار آمدن جمهوری اسلامی شد مهمترین رسانه برای کسب اخبار رادیوهای خارجی نظیر بیبیسی، صدای آمریکا، صدای آلمان، رادیو فرانسه وصدای اسراییل بودند. بخش فارسی رادیوهای بیگانه نقش مهمی در ادامه حرکت انقلاب در سال ۱۳۵۷ داشت.
شبکه های ماهواره ای سرویس های دولتی کشورهای پیشرفته بعد از کاهش مخاطب رادیویی به موج دوم پیوستند و شبکههای تلویزیونی و ماهوارهای را برای جذب مخاطب و با هدف اطلاع رسانی راهاندازی کردند.
صدای امریکا پیشگام بود و تلویزیون بخش فارسی راه اندازی کرد و ساعت پخش موج کوتاه رادیو را کاهش داد. چند سال بعد بیبیسی برای عقب نماندن بخش تلویزیونی فارسی راه اندازی کرد.
نکته مهم اینجاست که میزان تاثیر گذاری شبکه های ماهوارهای (موج دوم) به پوشش رادیو (موج اول) نمیرسد نقش رادیو در دوره خودش واقعا طلایی بود. امروز در حدود صد کانال ماهواره ای فارسی زبان و چند هزار کانال ماهواره ای در ایران قابل دریافت است. هرچند شبکه های ماهواره ای فارسی زبان کشورهای بیگانه مخاطب زیادی دارند که در برخی از امارهای ارائه شده میلیونی است ولی به پای دوره رادیو در تحریک مخاطب نمیرسد. مگر انکه در پی یک رویداد خاص نظیر شعلهور شدن انقلاب نقش تاثیر گذاری را مانند رادیو بازی کنند که ارسال پارازیت بروی این ماهواره میتواند این نقش را به مخاطره بیاندازد.
رادیو رسانهای است که امواجش سراسر کره زمین را در مینوردد. امواج رادیوهای بینالمللی دردورترین نقاط جهان قابل دریافت است.
هرچند امروزه رادیو های بینالمللی با توجه به رشد ماهوارهها و شبکههای اینترنتی مخاطب خود را از دست دادهاند ولی رادیوهای بینالمللی کشورهای پیشرفته تقریبا بمدت ۷۰ سال مهمترین شبکههای اطلاع رسانی در جهان محسوب میشدند که بیشترین مخاطبانش زبانهای بومی کشورهای استبدادی و جهان سوم بود.
در تحولات صورت گرفته در انقلاب سال ۱۳۵۷ برابر با ۱۹۷۹ ایران که منجر به روی کار آمدن جمهوری اسلامی شد مهمترین رسانه برای کسب اخبار رادیوهای خارجی نظیر بیبیسی، صدای آمریکا، صدای آلمان، رادیو فرانسه وصدای اسراییل بودند. بخش فارسی رادیوهای بیگانه نقش مهمی در ادامه حرکت انقلاب در سال ۱۳۵۷ داشت.
شبکه های ماهواره ای سرویس های دولتی کشورهای پیشرفته بعد از کاهش مخاطب رادیویی به موج دوم پیوستند و شبکههای تلویزیونی و ماهوارهای را برای جذب مخاطب و با هدف اطلاع رسانی راهاندازی کردند.
صدای امریکا پیشگام بود و تلویزیون بخش فارسی راه اندازی کرد و ساعت پخش موج کوتاه رادیو را کاهش داد. چند سال بعد بیبیسی برای عقب نماندن بخش تلویزیونی فارسی راه اندازی کرد.
نکته مهم اینجاست که میزان تاثیر گذاری شبکه های ماهوارهای (موج دوم) به پوشش رادیو (موج اول) نمیرسد نقش رادیو در دوره خودش واقعا طلایی بود. امروز در حدود صد کانال ماهواره ای فارسی زبان و چند هزار کانال ماهواره ای در ایران قابل دریافت است. هرچند شبکه های ماهواره ای فارسی زبان کشورهای بیگانه مخاطب زیادی دارند که در برخی از امارهای ارائه شده میلیونی است ولی به پای دوره رادیو در تحریک مخاطب نمیرسد. مگر انکه در پی یک رویداد خاص نظیر شعلهور شدن انقلاب نقش تاثیر گذاری را مانند رادیو بازی کنند که ارسال پارازیت بروی این ماهواره میتواند این نقش را به مخاطره بیاندازد.
موج سوم شبکههای اینترنتی است که سایتهای فارسی زبان سرویسهای بیگانه رقابت سختی در جذب مخاطب با سایتها و وبلاگهای فارسی زبان دارند. امروز سایتهای اینترنتی مهمترین رسانه محسوب میشوند. نقش واقعی اینترنت را میتوان در تشدید انقلابها و تجمعات در برخی از کشورهای عربی مشاهده کرد. هرچند اینترنت به تنهایی جریان ساز انقلاب نیست ولی نقش مهمی در سازماندهی تجمعات و اعتراضات دارد. اگر جرقهای زده شود اینترنت آنرا شعله ور میکند.
رقابت در جذب مخاطب در اینترنت نیز دیده میشود. برای مثال فیلتر شکنهای ارائه شده توسط سایت صدای آمریکا و سایت بیبیسی فارسی محدودیتهای زیادی دارد. اخیرا فیلتر شکن سایت رادیو فردا چند سایت دیگر را نیز برای کاربران ایرانی باز میکند.
رقابت در جذب مخاطب در اینترنت نیز دیده میشود. برای مثال فیلتر شکنهای ارائه شده توسط سایت صدای آمریکا و سایت بیبیسی فارسی محدودیتهای زیادی دارد. اخیرا فیلتر شکن سایت رادیو فردا چند سایت دیگر را نیز برای کاربران ایرانی باز میکند.
سانسور شدید سایتها و وبلاگها، سرعت پایین اینترنت و قطع اینترنت در زمانهای بحرانی درایران جریان آزاد اطلاعات برای کاربران ایرانی دردسر بوجود آورده است که هر لحظه ممکن است اینترنت در ایران مختل شود. اینترنت چمدانی نقش موج کوتاه رادیوها را بازی میکنند. اینترنت موج کوتاه برای ایفای نقش سنتی کشورهای بزرگ جهانی برای جذب مخاطب به میدان میآید.
کشورهای حامی اطلاع رسانی آزاد با گسترش اینترنت موج کوتاه به کشورهای استبدادی مرزها را بار دیگر فتح میکنند. اگر در رادیو (موج اول) و شبکههای ماهوارهای (موج دوم) این ارتباط یک سویه بود و به ارسال پیام بسنده میشد. در اینترنت موج کوتاه (موج سوم) ناگزیر هستند با مخاطب ارتباط دوسویه ایجاد کنند. در موج اینترنتی انتقال پیام دوطرفه است و این مستلزم این است که مخاطب ارتباط مستقیمی داشته باشد و بتواند پیام ارسال کند و پیام دریافت کند.
در موج اول رادیویی گوش مخاطب هدف بود و در موج دوم تلویزیونی ماهوارهای چشم و گوش و در موج سوم اینترنت چمدانی چشم و گوش و مغز مخاطب هدف است. اگر روزگاری در آلمان هیتلری داشتن رادیو جرم بود از این پس در ایران اینترنت چمدانی جرم خواهد بود.
در موج اول رادیویی گوش مخاطب هدف بود و در موج دوم تلویزیونی ماهوارهای چشم و گوش و در موج سوم اینترنت چمدانی چشم و گوش و مغز مخاطب هدف است. اگر روزگاری در آلمان هیتلری داشتن رادیو جرم بود از این پس در ایران اینترنت چمدانی جرم خواهد بود.